الوپیک دربرابر اسنپ؛ آیا اسنپ به‌دنبال ایجاد انحصار است؟

نویسنده: فاطمه مختاری

جارستان به نقل از زومیت؛ آیا ادعاهای الوپیک نسبت‌به اسنپ درقبال شکستن قیمت‌ها و رقابت ناعادلانه صحت دارد؟ با گزارش زومیت از صحت‌سنجی این موضوع همراه باشید.

چندی پیش در زومیت خواندید که الوپیک، اسنپ را به انحصارطلبی و کاهش قیمت‌ها در سرویس‌های اسنپ  به‌خصوص سرویس اسنپ باکس متهم کرد.

مدیرعامل الوپیک ادعاهایی درمورد کاهش شدید قیمت‌های سرویس‌های اسنپ و به‌خصوص پیک‌های موتوری بیان کرد و ما در زومیت طی روزهای اخیر به بررسی دقیق این موضوع پرداختیم تا هرکدام از این ادعاها را به‌صورت جداگانه مورد بررسی قرار دهیم. برای این امر ما با مدیرعامل اسنپ و همچنین جمعی از رانندگان دو ناوگان اسنپ و الوپیک گفت‌وگو کرده‌ایم. برای روشن‌شدن بیشتر زوایای جدل تازه‌ی اسنپ و الوپیک همراه ما باشید.

ارزان‌فروشی

مهدی نایبی، مدیرعامل الوپیک گفته است که اسنپ با کاهش دادن شدید قیمت‌ها و ارزان‌فروشی قصد ایجاد انحصار در بازار را دارد. وی می‌گوید این رفتار اسنپ موضوع جدیدی نیست و اسنپ در طول زمان فعالیت خود، بارها چنین روالی را درپیش گرفته است؛ اما هربار با واکنش دیگر فعالان در حوزه‌ی حمل‌ونقلی بازار مواجه شده و به‌همین علت برای مدتی دست از کار خود کشیده است. نایبی می‌گوید شکستن قیمت‌ها این‌بار با شیوع کرونا و به‌خصوص پس از عید نوروز ازسوی اسنپ رخ داده و قیمت سرویس‌ها چنان کم شده که از کار و فعالیت جمعیت پیک‌های موتوری، با دستمزد روزانه، سوءاستفاده می‌شود؛ وی می‌گوید پیک موتوری مجبور است برای دریافت اندکی دستمزد، دست به قبول هر درخواستی بزند؛ اما در این میان صدمه می‌خورد و تنها ضرر می‌کند.

نظر مدیرعامل اسنپ دراین‌باره چیست؟

ژوبین علاقبند، مدیرعامل اسنپ در گفت‌وگو با زومیت ضمن رد کردن کاهش قیمت به‌صورت دستی، علت کاهش‌یافتن قیمت‌ها را به‌طور کلی، ازبین‌رفتن تعادل در عرضه و تقاضا دانست و گفت متعادل‌نبودن عرضه و تقاضا باعث کاهش یا افزایش قیمت‌ها می‌شود: «ماجرا این است که وقتی تقاضا زیاد و تعداد راننده موتورسوار کم است، قطعا باید قیمت بالا رود تا تعداد موتورسوارها اضافه شوند؛ وقتی تعداد موتورسوارها خیلی زیاد باشد و تقاضا کم، قیمت را باید پایین بیاوریم تا تعداد تقاضا را اضافه کنیم یا تعدادی راننده موتورسوار از چرخه کار خارج شوند. این، فرمولی ساده است.»

اگر مدیرعامل الوپیک بگوید که اسنپ قیمت را به میزان زیادی پایین می‌آورد، باید گفت که الوپیک قبل از اسنپ وارد این بازار شد و زمان طولانی‌تری در بازار حمل‌و‌نقل بسته درون‌شهری بوده است. وقتی موتورسوار ببیند قیمت الوپیک بالاتر و اسنپ باکس پایین‌تر است، الوپیک را انتخاب می‌کند. در این میان اسنپ چه کار اشتباهی انجام داده است؟

الوپیک نیز بارها در موقعیت‌هایی قیمت‌های خود را کاهش داده و همیشه، به‌راحتی درمورد آن اطلاع‌رسانی کرده است. الوپیک زمان طولانی‌تری در بازار حمل و نقلی بسته درون‌شهری مشغول به‌کار بوده؛ الوپیک در پاییز ۱۳۹۵ و اسنپ باکس در ۲۹ خرداد ۱۳۹۶ فعالیت خود را آغاز کردند. این دو شرکت همواره باهم در نوعی رقابت به‌سر می‌بردند. در نمونه‌ای، مدیرعامل الوپیک دو سال پیش ضمن توییتی اشاره کرد که این ناوگان حمل و نقلی عملکرد بسیار قوی‌تری نسبت به اسنپ باکس دارد و تا دو سال دیگر اثری از اسنپ نخواهد بود.

مدیرعامل الوپیک در اظهار نظری دیگر در لایو اینستاگرامی در صفحه سفیران الوپیک نیز ادعا کرد که سفیرهای این ناوگان به کاهش شدید قیمت‌ها ازسوی اسنپ اعتراض دارند چرا که مشتری همواره با مقایسه‌ی قیمت دو ناوگان، انتخاب خود را انجام می‌دهد و متوجه دلیل پایین‌تر بودن قیمت هم نمی‌شود. مهدی نایبی در ادامه گفت که اسنپ پس از الوپیک شروع به کار کرده و همیشه با ما در رقابت بوده است؛ البته به‌گفته‌ی وی، رقابت ایرادی ندارد اما شکستن قیمت‌ها که باعث حذف رقبا می‌شود غیرمنطقی است. نایبی می‌گوید ما در بازاری قرار گرفته‌ایم که رقیب‌مان به هر حربه‌ای دست می‌زند تا بازار را در دست بگیرد و رانندگان برای آن‌ها اهمیتی ندارد.نظر رانندگان موتورسوار: حضور سرویس‌های آنلاین بهتر از نبود آن‌ها در بازار است

نظر رانندگان موتورسوار چیست؟

در تماس‌هایی که ما در زومیت با ۴۸ راننده موتورسوار از اسنپ و الوپیک گرفتیم، نظر آن‌ها را درمورد ادعای پایین‌آمدن شدید قیمت‌ها جویا شدیم:

• بیش از ۶۰ درصد راننده‌ها این موضوع را تأیید کردند و ضمن بیان گلایه‌هایی نسبت به پایین بودن قیمت‌ها، اظهار کردند که این وضعیت همیشه بدین‌گونه بوده است و رانندگان موتورسوار مجبور هستند به‌دلیل کسب اندکی درآمد هر درخواستی را قبول کنند. این جمع از راننده‌ها گفتند که بااین‌حال، حضور سرویس‌های آنلاین بهتر از نبود آن‌ها در بازار است و این اشخاص، کارکردن در ناوگان‌های آنلاین را به شرکت‌های سنتی ارسال مرسوله ترجیح می‌دهند؛ چراکه باوجود دستمزد بیشتر، این شرکت‌های سنتی تعداد درخواست بسیار کمتری دارند.
• حدود ۲۵ درصد از راننده‌ها اعتقاد داشتند که قیمت‌ها تغییری نکرده و به‌خصوص در ایام اوایل فروردین‌ماه، همیشه قیمت‌ها برای مدتی پایین می‌آید. این جمع از راننده‌ها همچنین گفتند که اکنون و پس از گذشت سه هفته از ماه فروردین و به‌خصوص پس از بازگشایی اکثر بازارها، مراکز و سازمان‌ها، کار آن‌ها نیز دوباره رونق گرفته است. البته تعداد کمتری از راننده‌ها نیز گفتند قیمت‌ها بهتر نشده و ساعات کار آن‌ها برای کسب درآمد پیش از سال جدید، افزایش پیدا کرده است.
• ۱۵ درصد از راننده‌ها نیز نسبت به کاهش قیمت‌ها اظهار بی‌اطلاعی کردند و گفتند که وضعیت تغییری نکرده است.

اعطای سوبسید

مدیرعامل الوپیک ادعا می‌کند که اسنپ برای مدتی به رانندگان خود سوبسید داده و قصد داشته تا از این طریق قیمت‌های خود را بسیار پایین بیاورد و بازار را در دست بگیرد.

نظر مدیرعامل اسنپ دراین‌باره چیست؟

علاقبند ادعای اعطای سوبسید به رانندگان را رد می‌کند و می‌گوید: «اینکه ما پول هنگفتی را خرج سوبسید بکنیم، مثلا قیمت درخواست‌کننده (مشتری) را پایین بیاوریم و از حساب شرکت به راننده موتورسوار پول بیشتری دهیم که می‌شود سوبسید دادن یا استفاده از منابع خودمان برای رقابت؛ چنین چیزی صحت ندارد و طی ۱۲ ماه گذشته چنین اتفاقی نیفتاده است.»

نظر رانندگان موتورسوار چیست؟

هیچ‌کدام از رانندگانی که زومیت با آن‌ها مصاحبه کرد، از سوبسید اطلاعی نداشتند. رانندگان تنها اشاره می‌کردند که اسنپ گه‌گاهی به آن‌ها پاداش می‌دهد یا درقبال طرح‌های تشویقی، مبلغی بیشتر را به راننده اعطا می‌کند. ناگفته نماند که الوپیک نیز طرح‌های تشویقی برای رانندگان برتر خود درنظر می‌گیرد و این مورد به‌هیچ‌عنوان اتفاق عجیب یا غیرمنتظره‌ای نیست.

عدم دریافت کمیسیون

مدیرعامل الوپیک ادعا کرده که اسنپ در سرویس اسنپ باکس، به‌مدت یک سال از راننده‌های موتورسوار خود کمیسیون دریافت نکرد و سرویس خود را با تزریق منابع مالی گسترده سرپا نگه‌داشت.

نظر مدیرعامل اسنپ دراین‌باره چیست؟

علاقبند می‌گوید کمیسیون اسنپ باکس اکنون ۲۰ درصد است، البته اسنپ در تهران و قم کمیسیون را شارژ می‌کند و در ۵-۴ شهر دیگر که به‌تازگی فعالیتش را آغاز کرده، فعلا کمیسیون نمی‌گیرد؛ اما زمانی‌که تعداد رانندگان در این شهرها نیز به حد نصاب برسد، کمیسیون به‌طور عادی اخذ خواهد شد.

ناوگان‌های آنلاین حمل و نقلی، همه درابتدا، مبلغ کمیسیونی از راننده‌ها اخذ نمی‌کنند و پس از جذب نیرو و بالارفتن تقاضا اقدام به این کار می‌کنند. چنین کاری منطقی به‌نظر می‌رسد چراکه با بالارفتن تقاضا و به‌دست‌آوردن سهم بیشتر ناوگان در بازار، تعداد درخواست برای راننده‌ها نیز بیشتر می‌شود؛ به‌گونه‌ای که آن‌ها خود دست به انتخاب می‌زنند تا در سرویس‌های آنلاین به خدمت بپردازند یا غیرآنلاین. همچنین باید اشاره کنیم که کمیسیون هردو ناوگان اسنپ و الوپیک ۲۰ درصد است.

نظر رانندگان موتورسوار چیست؟

راننده‌های موتورسوار در لایو اینستاگرامی الوپیک در در صفحه‌ی سفیران این شرکت، با صحبت و ارسال دیدگاه، از درصد کمیسیون شرکت شکایت می‌کنند. برخی از آن‌ها تقاضای کاهش‌دادن درصد کمیسیون را، دست‌کم در شرایط شیوع ویروس کرونا که درخواست‌ها را کاهش داده، دارند. بااین‌حال راننده‌ها در تماس زومیت با آن‌ها، می‌گویند که هردو ناوگان اسنپ و الوپیک، درابتدای فعالیت کمیسیون دریافت نمی‌کردند که اتفاقی عجیب نیز محسوب نمی‌شود.

آن‌ها همچنین شکایتی در این مورد مطرح نمی‌کنند. نکته‌ی دیگر در صحبت با راننده‌ها این بود که اسنپ در ماه‌های پیش و به‌خصوص در اسفندماه، طرح‌های تشویقی پرتعدادی را به آن‌ها پیشنهاد می‌داد و فراوانی این طرح‌ها به‌گونه‌ای بود که برای برخی راننده‌ها حتی حق کمیسیون را جبران می‌کرد و از درآمد خود رضایت کسب می‌کردند.

دخالت در قیمت‌گذاری

نایبی، مدیرعامل الوپیک ادعا می‌کند که اسنپ خود در بالا یا پایین‌آوردن شدید قیمت‌ها دست دارد و قیمت‌ها تنها براساس یک الگوریتم تعیین نمی‌شوند. او به زومیت گفت که اسنپ چارچوبی برای قیمت‌ها تعیین می‌کند و زمانی‌که تقاضا نباشد، قیمت را به‌شدت پایین می‌آورد تا به هر نحوی تقاضا را جذب کند. او می‌گوید راننده‌ها نیز تنها به‌دلیل شرایط اقتصادی سخت مجبور هستند درخواست‌ها را قبول کنند.

نظر مدیرعامل اسنپ دراین‌باره چیست؟

علاقبند ادعای دخالت در امر قیمت‌گذاری را رد می‌کند چراکه به‌گفته‌ی وی، اگر قیمت‌ها از حدی بالاتر نرود و به‌میزان کافی راننده موتورسوار وجود نداشته باشد، طبیعتا سفارش‌های زیادی صورت نمی‌گیرد.

پیش‌تر فرید شهابی، مدیر تجاری اسنپ نیز گفته بود که روش قیمت‌گذاری در اسنپ پویا و تابع چهار فاکتور «قیمت پایه»، «مسافت سفر»، «مدت زمان سفر» و «نسبت عرضه و تقاضا» است و هیچ‌گاه به‌صورت دستی افزایش یا کاهش ندارد. در عین حال، برای حفظ توامان حقوق ارائه‌دهنده و مصرف‌کننده خدمات (راننده و مشتری)، این مکانیسم به گونه‌ای طراحی شده تا نسبت عرضه و تقاضا از یک حدی بیشتر یا کمتر بر قیمت‌ها تأثیر نگذارد. این کار درنهایت باعث می‌شود که قیمت‌ها یک بیشینه و کمینه داشته باشد.

مدیرعامل اسنپ به راه‌اندازی سرویس کارباکس اسنپ نیز اشاره می‌کند که تأثیر چشمگیری بر بهبود درآمدزایی رانندگان خودرو دارد و آن‌ها می‌توانند علاوه بر درخواست سفر از سوی مسافران، درخواست‌های ارسال بسته را هم دریافت کنند. با این شیوه، راننده‌ها می‌توانند درخواست‌های بیشتری در طول روز داشته باشند و در شرایطی که افزایش بسیار شدید تقاضا به‌خاطر اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و ترغیب مردم به خرید آنلاین از سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌ها و ازطرف دیگر، کاهش شدید

درخواست تاکسی به‌دلیل تعطیلی مراکز و سازمان‌های مختلف صورت گرفته، کمکی به وضعیت اقتصادی راننده‌ها شود. باتوجه به افزایش درخواست‌های جابه‌جایی بسته، رانندگان سرویس خودرو به سایر سرویس‌های این سامانه در جابه‌جایی بسته کمک می‌کنند و درنتیجه سرعت قبول درخواست‌ها بیشتر می‌شود و هیچ بسته‌ای روی زمین نمی‌ماند.

نظر رانندگان موتورسوار چیست؟

رانندگان دو ناوگان اسنپ و الوپیک، به‌طورکلی، عرضه و تقاضا را دلیل کاهش یا افزایش قیمت‌ها از زمان شیوع کرونا می‌دانند. تعداد کمی از رانندگان اسنپ می‌گویند که دلیل قیمت‌های پایین‌تر شرکت این است که بسته‌ای روی زمین نماند و طرح‌های تشویقی هم کمک می‌کند که این اختلاف قیمتی برای راننده‌های برتر جبران شود.

در طرف دیگر، تعداد بیشتری از راننده‌های موتورسوار از هر دو ناوگان، رقابت میان دو شرکت را دلیل کاهش‌یافتن گاه‌به‌گاه قیمت‌ها می‌دانند.

به باور برخی از رانندگان، قیمت‌های الوپیک منصفانه‌تر است بااین‌حال اسنپ همواره تعداد درخواست بیشتری داشته است و به‌همین دلیل، برخی رانندگان این شرکت از عملکردش رضایت نسبی دارند؛ یک راننده که با هردو پلتفرم کار می‌کند، می‌گوید اپلیکیشن الوپیک را هم در گوشی هوشمند خود دارد اما به‌دلیل تعداد درخواست بالای اسنپ نیازی به بازکردن آن پیدا نمی‌کند. در طرف دیگر، راننده‌ای با همین شرایط می‌گوید که تنها قیمت‌های بالاتر را می‌پذیرد و با وجود داشتن اپلیکیشن اسنپ، غالبا از آن استفاده نمی‌کند.

ازآنجاکه اعتراض برخی راننده‌ها نسبت به قیمت‌ پایین سفرها خطاب به اسنپ بود، زومیت با دفتر شورای رقابت هم تماس گرفت. مسئول دفتر رئیس شورای رقابت، رضا شیوا در تماس با ما گفت شورای رقابت دخالتی در امر قیمت‌گذاری ندارد و تا زمانی‌که طرح شکایتی مطرح نباشد، به مسئله ورود نمی‌کند. باتوجه‌به اینکه شرکت اسنپ مجوز قانونی برای کار خود دارد و همواره قیمت‌های پایینی به‌نسبت دیگر شرکت‌های رقیب داشته است، نمی‌توان گفت که از قوانین تخطی کرده یا اصلی قانونی را زیرپا گذاشته است. در صحبت با رانندگان هم مشخص شد که تفاوت عملکرد نیز در اسنپ به چشم نمی‌خورد.

حذف رقیب

مدیرعامل الوپیک باور دارد که اسنپ در بازارهای مختلف خود به‌دنبال ایجاد انحصار و حذف رقبا است. نایبی می‌گوید ازآنجاکه یک سوم سرمایه‌ی اسنپ خارجی است، این شرکت دغدغه‌ی بزرگ‌تری جز کسب سود ندارد و دلش به حال راننده‌های خود نمی‌سوزد. او می‌گوید مشخص نیست منابع مالی این شرکت به کجا وصل بوده و چه ابزارهایی برای ایجاد فشار در بازار دارد اما می‌خواهد با سیاست قیمت‌شکنی بازار را به دست بگیرد.

او در لایو اینستاگرامی در صفحه‌ی سفیران الوپیک گفت:

وقتی رقیبِ اسنپ حذف شود، این شرکت می‌تواند برای بازار تعیین تکلیف کند. اگر مشتری باشد، سفیر به‌تنهایی نمی‌تواند کار بیابد و اگر سفیر نباشد، مشتری با هر قیمتی نمی‌تواند سفیر پیدا کند بنابراین قیمت‌گذاری برای ایجاد تعادل در این موضوع است. به همین علت است که مشتری به قیمت پایین‌ترِ اسنپ تمایل پیدا می‌کند و سفیر با قیمت پایین‌تر زیان‌ده خواهد شد. درنهایت با ادامه‌ی این روال، الوپیک کنار خواهد رفت و رانندگان موتورسوار مجبور خواهند بود با اسنپ همکاری کنند و در این صورت مورد استثمار قرار می‌گیرند.

نظر مدیرعامل اسنپ دراین‌باره چیست؟

به‌گفته‌ی علاقبند، برخی افراد می‌گویند که اسنپ به‌دلیل داشتن منابع مالی گسترده و نامعلوم، سهم بازار بالایی دارد و به‌همین واسطه، قیمت‌ها را پایین می‌آورد؛ او در پاسخ به این ادعا به میزان درآمد راننده‌های موتورسوار اسنپ اشاره می‌کند و می‌گوید:
درآمد پیک موتوری اسنپ گاهی نسبت‌به درآمد راننده‌های تاکسی این سرویس هم بالاتر است

موتورسواری که ۸ الی ۹ ساعت در روز کار می‌کند، روزانه حدود ۲۰۰ هزارتومان در پلتفرم ما درآمد دارد؛ اگر او تمام‌وقت کار کند، می‌تواند روزانه ۳۰۰ الی ۳۵۰ هزار تومان درآمد داشته باشد و این درآمدی نیست که بتوان بر مبنای آن گفت اسنپ دست به استثمار رانندگان خود می‌زند. درواقع، اگر راننده تشخیص دهد که قیمت در پلتفرم اسنپ خیلی پایین است و او احساس کند در حقش اجحاف می‌شود، می‌تواند در سامانه الوپیک مشغول به کار شود؛ [چیزی که به‌نظر نمی‌رسد راننده‌ی مشغول به کار در اسنپ آن را انتخاب کند] اما اگر در اسنپ بماند، همان‌گونه که گفته شد، می‌توان گفت که درآمد خوبی به‌دست می‌آورد. این درآمد گاهی نسبت‌به درآمد راننده‌های تاکسی ما هم بالاتر است.

علاقبند همچنین می‌گوید مجموعه و تیم اسنپ روزانه تلاش زیادی برای ارتقای عملکرد شرکت و بهبود سرویس‌ها می‌کند و ایده‌های مختلف را به‌معرض آزمایش می‌گذارد؛ اینکه کسی به‌سادگی بگوید که اسنپ به‌دلیل داشتن منابع پولی زیاد از نیروهای خود سوءاستفاده می‌کند، حرف غیرمسئولانه‌ای است و باید ثابت شود.

او همچنین گلایه می‌کند که اکنون روالی در کشور به‌وجود آمده که وقتی برخی کسب‌وکارها به‌دلایل مختلف قادر به رقابت نیستند یا در مدیریت منابع مالی خود به مشکل می‌خورند، این موضوع را گردن اسنپ می‌اندازند و می‌گویند به‌دلیل ایجاد انحصار اسنپ کسب‌وکارها شکست می‌خورد، اما این گفته عادلانه نیست.

نظر رانندگان موتورسوار چیست؟

رانندگان اسنپ در گفت‌وگو با زومیت، به‌طور کلی، از روال کار با این شرکت رضایت داشتند؛ هرچند، همان‌گونه که گفته شد، آن‌ها اشاره کردند که در فروردین‌ماه تعداد درخواست‌های بالایی نداشتند، اما چند روزی است که تقاضا دوباره بالا رفته و تعداد درخواست‌های آن‌ها نیز کم‌کم به روال سابق برمی‌گردد.

تعداد کمی از راننده‌ها اشاره کردند که روال کار برای هر دو شرکت به یک شکل است و هردو شرکت نمی‌توانند رضایت کامل راننده‌های موتورسوار را برآورده کنند. آن‌ها درمجموع کار برای سرویس‌های آنلاین را ترجیح داده بودند اما اشاره می‌کنند که قیمت‌ها به‌ترتیب در شرکت‌های سنتی یا خصوصی، سپس الوپیک و درنهایت اسنپ بالاتر هستند.

زومیت در صحبت با راننده‌ها از هردو ناوگان به این نتیجه رسید که میزان درآمد آن‌ها از پیش از شیوع ویروس کرونا که چندروزی قبل از آغاز سال جدید می‌شد، به‌صورت کلی کمتر شده است؛ برخی این کاهش درآمدی را درحدود ۵۰ تا ۶۰ هزارتومان در روز بیان می‌کنند و برخی می‌گویند درآمدشان به نصف رسیده است.

همچنین اکثر راننده‌ها اظهار می‌کنند که در هفته‌های ابتدایی فروردین‌ماه، به‌دلیل کاهش تقاضا، ساعات بیشتری را به کار کردن اختصاص داده‌اند درحالی‌که قبل از آن می‌توانستند با ۸ ساعت کار در روز درآمد خوبی داشته باشند.

درآمد راننده‌هایی که زومیت با آن‌ها گفت‌وگو کرد، پیش از بحران کرونا از ۱۶۰ هزار تومان تا ۴۰۰ هزارتومان در روز بوده و در روزهای انتهایی فروردین‌ماه اکثرا ۱۲۰ الی ۱۵۰ هزارتومان در روز درآمد دارند. آن‌ها از شرکت‌های اسنپ و الوپیک انتظار دارند که در این شرایط، بیشتر یاری‌گر بوده و با طرح‌های تشویقی بیشتر به مددشان بیاید. برخی از راننده‌ها اعتراض می‌کنند که قبلا هرروز چندین طرح تشویقی دریافت می‌کردند اما در طول فروردین‌ماه سال جاری تنها یک یا دوبار چنین طرحی گذاشته شده است.

راننده‌ها همچنین می‌گویند که قیمت‌ها در دو ناوگان اسنپ و الوپیک، در شرایط کاری متفاوت، شباهت زیادی باهم دارد و اختلاف تنها ۲ تا ۳ هزارتومان است؛ بااینکه برخی راننده‌های الوپیک از این وضعیت رضایت دارند اما رانندگان اسنپ نیز چنین موضوعی را دال بر تغییر شرکت خود نمی‌دانند و شرایط و روال کار کلی اسنپ را قبول دارند. بااین‌حال آن‌ها اشاره می‌کنند که بهتر است هردو شرکت در شرایط مختلف اعم از هوای معمولی، بارانی یا به‌شدت گرم، قیمت‌ها را ثابت نگاه‌دارد تا شرایط برای رانندگان نیز دشوار نشود.

از دیگر ادعاهایی که مدیرعامل الوپیک مطرح کرد، این بود که زمانی اسنپ اپلیکیشن شرکت رقیب را از گوشی سفیرها حذف می‌کرد؛ در صحبت با راننده‌ها چنین چیزی دیده نشد و آن‌ها گفتند که اکثر راننده‌های موتورسوار با هردو پلتفرم به‌راحتی کار می‌کنند؛ بااین‌حال برخی اشاره کردند که به‌دلیل حجم بالای درخواست سرویس در اسنپ اکثر اوقات نیازی ندارند تا از پلتفرم الوپیک استفاده کنند.الوپیک کمپینی برای تحریم اسنپ ازسوی رانندگان راه‌اندازی کرده است

راهکار الوپیک

مدیرعامل الوپیک در لایو اینستاگرامی برای پایان‌دادن به موضوعی که خود کاهش شدید قیمت‌ها ازسوی اسنپ می‌داند، از سفیرانش خواست تا اتحاد داشته باشند و با هم‌بستگی میان خود، دست به انجام یک چالش بزنند. در این چالش که #نه_به_هر_قیمتی نام گرفته، از راننده‌های موتوسوار درخواست شده تا به‌مدت یک هفته، هیچ‌گونه درخواستی را ازسمت اسنپ نپذیرند.

نایبی توضیح داد:

در شرایطی که قانون خاصی برای رفع مشکل ما وجود ندارد و در دولت هم چابکی لازم برای رسیدگی به مسائل مربوط به انحصار وجود ندارد، خود سفیران باید در این زمینه عملکرد درستی داشته باشند.

وقتی قیمت اسنپ پایین باشد، ما هم نمی‌توانیم قیمت درست خودمان را داشته باشیم اما تنها راه این است که درخواست‌های اسنپ تا یک هفته پذیرفته نشده و اسنپ تحریم شود. رابطه‌ی سفیران با الوپیک دوستانه‌تر از رفتار اسنپ با رانندگانش است و این همبستگی می‌تواند ایجاد شود. بنابراین تمام درخواست‌ها به الوپیک اختصاص می‌یابد. کلید موفقیت در جنگ با اسنپ، سفیران هستند. اگر ما این کار را انجام دهیم، اسنپ از کارش پشیمان می‌شود و از هفته‌ی بعد، قیمت‌هایش را دوبرابر الوپیک می‌کند.

بهتری، روابط عمومی الوپیک به زومیت می‌گوید، این کمپین تابه‌حال دو نتیجه داشته است:

• از فردای شبی که لایو برگزار شد و کمپین آغاز شد، قیمت‌های اسنپ تاحدی اصلاح شد
• سفیران برای تحریم اسنپ و اعتراض به قیمت‌های آن در کمپین ما شرکت کردند و فعالیت‌شان در الوپیک افزایش قابل توجهی پیدا کرد

بااین‌حال بررسی ما نشان می‌دهد که به‌صورت کلی، متوسط قیمت سفرهای باکس و بایک در روز شنبه‌ی قبل از کمپین الوپیک با طول هفته فرق چندانی نیافته است. همچنین، قیمت‌های باکس و بایک اسنپ در دو الی سه هفته اخیر به‌طور متوسط حدود ۳ درصد افزایش داشته که این موضوع متأثر از رشد ۲۷ درصدی تعداد سفرهای باکس است؛ درواقع، اسنپ هم در تعداد سفر‌های انجام‌شده و هم در تعداد راننده‌های فعال شاهد رشد بوده که این رشد به‌احتمال قوی به‌دلیل بازگشایی بیشتر کسب و کارها در طول هفته‌ی اخیر رخ داده است.

جمع‌بندی

ما در زومیت سعی کردیم که ابتدا با شنیدن ادعاها و نظرات ازسوی دو شرکت اسنپ و الوپیک و سپس صحبت با رانندگان هردو ناوگان، اطلاعات جامع‌تری از مباحث مطرح‌شده در سطح بازار حمل‌ونقل بسته درون‌شهری در کشورمان جمع‌آوری کنیم. نکات زیر نتیجه‌ی این بررسی بوده است:

• درخواست برای سرویس پیک موتوری تحت تأثیر شرایط سال نو و شیوع ویروس کرونا شاهد تغییراتی محسوس بود؛ همان‌گونه که طی دو ماه اخیر و با شیوع بیماری کووید ۱۹ شاهد بودیم، تمامی کسب‌وکارها تحت تأثیر این اتفاق قرار گرفتند و برخی نیز ورشکسته شدند. همچنین، ازآنجاکه کاهش قیمت‌ها معمولا در ماه ابتدایی هر سال اتفاق می‌افتد و باتوجه به اینکه چندروزی است دوباره رونق به این بازار بازگشته، نمی‌توان ادعا کرد که اسنپ دست به شکستن قیمت‌ها زده؛ درواقع اصول قیمت‌گذاری اسنپ در این مدت زمان تغییری را شاهد نبوده است.
• هیچ‌کدام از راننده‌هایی که با آن‌ها تماس گرفتیم تأیید نکردند که اختلاف قیمتی بین آنچه به مشتری نمایش داده می‌شود با آنچه برای آن‌ها نمایش داده می‌شود وجود دارد و این یعنی اسنپ روی قیمت‌ها سوبسید نمی‌دهد.
• هر کسب و کاری در زمان آغاز به کار نیاز دارد تا قیمت‌ها را پایین اعلام کرده یا طرح‌های تشویقی بیشتری به راننده‌های خود پرداخت کند تا بازارش پا بگیرد و از این لحاظ نمی‌توان ادعا کرد که اسنپ با ارزان‌فروشی وارد بازار شد.
• روش و فرمول قیمت‌گذاری در هر شرکتی منحصر به خود شرکت است و آن‌ها تلاش می‌کنند براساس میزان عرضه و تقاضا قیمت‌ها را مرتبا اصلاح کنند تا هر دو طرف رضایت نسبی داشته باشند.
• دولت نمی‌تواند تحت ایجاد یک شورا دست به قیمت‌گذاری برای سرویس‌های حمل‌ونقلی بزند و اساسا وجود چنین نهادی مشکل‌زا است؛ چراکه این قیمت‌گذاری، رقابت را به‌کلی ازبین می‌برد. بااین‌حال می‌توان پیشنهاد تعیین قانونی برای مشخص‌کردن حداقل دستمزد برای پیک‌های موتوری را داد. 
• رانندگان موتورسوار آزاد هستند تا میان کار برای اسنپ یا الوپیک دست به انتخاب بزنند و هیچ‌کدام از دو سرویس الوپیک و اسنپ رانندگان را مجبور به کار کردن تنها در سرویس خود نمی‌کنند. راننده‌ها نیز اکثر اوقات با چند سرویس‌ آنلاین و غیرآنلاین کار می‌کنند.
• رانندگان، وجود سرویس‌های آنلاین را برای کار تمام وقت به سرویس‌های سنتی ترجیح می‌دهند؛ آن‌ها باوجود قیمت‌های پایین‌تر یا استفاده‌ی اجباری از تکنولوژی همچنان کار در این سرویس‌های آنلاین را انتخاب می‌کنند.
• راننده‌های موتورسوار انتظار دارند که در شرایطی خاص چون شیوع کرونا که باعث کاهش درخواست‌ها شد، شرکت‌ها حمایت بیشتری از آن‌ها داشته باشند و همچنین از پشتیبانی شرکت خود نیز توقع پاسخگویی بهتر و مسئولانه‌تر دارند؛ البته درحالی‌که هردو شرکت مانند دیگر کسب‌وکارها، اکنون در شرایط بسیاری سختی به‌سر می‌برند، در حمایت از راننده‌ها، تلاش‌های زیادی صورت داده‌اند؛ برای مثال، علاوه‌بر خدماتی که در صفحه باشگاه رانندگان اسنپ یا باشگاه سفیران الوپیک قابل مشاهده هستند، اسنپ برنامه دارد به راننده‌های مبتلا به کرونا در ناوگان خود وام ۵ میلیون تومانی بدون بهره بدهد.